Mua lại cổ phiếu là gì và tại sao các công ty mua lại cổ phiếu

Cổ tức là cách nổi tiếng mà các công ty trả lại vốn cho các cổ đông, nhưng mua lại cổ phiếu cũng quan trọng không kém. Mua lại cổ phiếu là một trong chiến lược phân bổ lợi nhuận của nhiều công ty giao dịch công khai. Đây là một bản tóm tắt về cách thức mua lại cổ phiếu hoạt động, tại sao các công ty có thể chọn mua lại, những điều quan trọng khác cần biết về mua lại cổ phiếu và ý nghĩa của chúng đối với nhà đầu tư.

1. Mua lại cổ phiếu là gì?

Giả sử một công ty muốn trả lại một phần lợi nhuận cho các nhà đầu tư. Thay vì cho họ tiền mặt, một công ty có thể chọn mua lại cổ phiếu của chính công ty và đưa một số lượng cổ phiếu ra khỏi tình trạng tự do.

Có hai cách chính mà các công ty có thể chọn để chia sẻ một số lợi nhuận của mình cho các nhà đầu tư. 

Phương pháp phân phối lợi nhuận quen thuộc nhất cho các nhà đầu tư là thông qua cổ tức. Tuy nhiên, mua lại cổ phiếu có thể cũng quan trọng như vậy, nếu không nói thậm chí còn hơn thế. Mua lại và cổ tức là 2 hình thức trả lại lợi nhuận hoàn toàn khác nhau. Các công ty có thể chọn thực hiện kết hợp của cả mua lại cổ phiếu và cổ tức

Ví dụ: Wells Fargo đã trả lại tổng cộng 25,8 tỷ đô la vốn cho các cổ đông vào năm 2018. 17,9 tỷ đô la trong số này được chi trả dưới hình thức mua lại cổ phiếu nhờ một ủy quyền mua lại khổng lồ. Trong khi 7,9 tỷ đô la khác được trả trực tiếp cho nhà đầu tư dưới dạng cổ tức. 

2. Tại sao các công ty mua lại cổ phiếu?

Dưới đây, chúng tôi sẽ đưa ra một vài lý do phổ biến nhất mà các công ty có thể chọn mua lại cổ phiếu, theo sau là một lời giải thích ngắn gọn về mỗi lý do: 

• Tái đầu tư cho tăng trưởng. 
• Nhà quản lý cảm thấy cổ phiếu bị định giá thấp. Mua lại có thể làm cho thu nhập và tăng trưởng trông mạnh mẽ hơn.
• Mua lại dễ dàng hơn để cắt giảm chi phí trong thời gian khó khăn.
• Mua lại có thể thân thiện hơn với thuế cho các nhà đầu tư.
• Mua lại có thể giúp bù đắp số lượng cổ phiếu thưởng. 

3. Tái đầu tư cho tăng trưởng

Khi một công ty kiếm được lợi nhuận, có ba lựa chọn chính về những gì họ có thể làm với tiền của mình, ngoài việc đơn giản dự trữ tiền mặt. Chúng tôi đã đề cập đến hai trong số đó – cổ tức và mua lại cổ phiếu. 

Ngoài ra, các công ty có thể chọn sử dụng một số (hoặc thậm chí tất cả) lợi nhuận của mình để tái đầu tư vào doanh nghiệp trong nỗ lực thúc đẩy tăng trưởng. Đây là lý do tại sao nhiều công ty công nghệ đang phát triển nhanh chóng như Square, Netflix và Amazon.com thường không trả cổ tức hoặc mua lại cổ phiếu.

Đối với các công ty như vậy, đội ngũ quản lý của họ nghĩ rằng cách thông minh nhất để phát triển công ty là đưa lợi nhuận vào việc tái đầu tư. Mặt khác, nhiều công ty có tiềm năng hạn chế để tái đầu tư mang lại mức tăng trưởng cao. Hãy nghĩ về các công ty khổng lồ như Procter & Gamble, Coca-Cola và Bank of America.

Mặc dù các công ty này chắc chắn có một số cơ hội tăng trưởng, nhưng không có cách nào họ có thể có trách nhiệm dành tất cả lợi nhuận của mình để thúc đẩy tăng trưởng và hy vọng sẽ kiếm được lợi nhuận cao từ khoản đầu tư của họ. Hơn nữa, các công ty như thế này không muốn bơm tất cả lợi nhuận của họ vào cổ tức. 

Vì vậy, ngoài các chính sách cổ tức của họ, các công ty như thế này có xu hướng chấp nhận mua lại như một cách để tạo ra giá trị cho cổ đông. 

>> Xem thêm bài viết về IPO là gì để biết cách doanh nghiệp trở nên khổng lồ như thế nào

4. Nhà quản lý doanh nghiệp cảm thấy cổ phiếu bị định giá thấp 

Đây là một trong những lý do rõ ràng hơn để việc mua lại cổ phiếu trở nên có ý nghĩa. Nếu nhà quản lý cảm thấy rằng cổ phiếu của một công ty đang giao dịch với giá thấp hơn giá trị thực của nó, thì việc mua lại có thể là một cách làm thông minh.

Nếu ban quản lý công ty tiến hành phân tích và xác định rằng mỗi cổ phiếu của công ty có giá trị nội tại là 100 nghìn đồng. Nhưng hiện tại, cổ phiếu chỉ giao dịch với giá 80 nghìn đồng. Như vậy việc mua lại sẽ tạo ra 20 nghìn đồng giá trị tức thời cho các cổ đông trên mỗi cổ phiếu mà họ chọn mua lại. Đây là lý do tại sao nhiều công ty có chương trình mua lại rất linh hoạt. 

Bạn có thể nghe thấy một cái gì đó như ban lãnh đạo doanh nghiệp có thể mua lại tới 1000 tỷ đồng cổ phiếu trong mười hai tháng tới. 

Một trong những kế hoạch mua lại nổi tiếng hơn trong lịch sử gần đây là của Berkshire Hathaway, để giải quyết vấn đề tiền mặt ngày càng tăng của công ty.

CEO Warren Buffetts cho phép công ty mua lại số lượng cổ phiếu mà họ muốn. Giao dịch sẽ xảy ra khi cả Buffett và Phó Chủ tịch Charlie Munger đều đồng ý rằng họ mua cổ phiếu có giá giảm đáng kể so với giá trị nội tại của nó.

5. Mua lại có thể làm cho thu nhập và tăng trưởng nhìn mạnh mẽ hơn

Hiệu quả của việc mua lại cổ phiếu là sẽ có ít cổ phiếu tự do ( free float). Xét cho cùng, nếu một công ty có một triệu cổ phiếu đang lưu hành và mua lại 50.000 trong số đó. Họ sẽ có 950.000 cổ phiếu đang lưu hành sau khi hoàn tất việc mua lại. Tuy nhiên, chúng ta cần phải xem xét chính xác điều này có nghĩa là gì? 

Sau khi hoàn tất mua lại, lợi nhuận của công ty sẽ được chia cho số cổ phiếu ít hơn trước. Điều này làm cho thu nhập của công ty cao hơn trên cơ sở trên mỗi cổ phần. 

Ví dụ: Giả sử rằng lợi nhuận của một công ty trong một năm nhất định là 5 triệu đô la. Nếu có một triệu cổ phiếu đang lưu hành, điều này có nghĩa là thu nhập trên mỗi cổ phiếu, hoặc EPS là $ 5,00. Bây giờ, nếu công ty đã mua lại 50,000 cổ phiếu của nó, lợi nhuận 5 triệu đô la sẽ được chia đều trên 950.000 cổ phiếu. Điều đó có nghĩa cổ phiếu sẽ có giá 5,26 đô la mỗi cổ phiếu. 

Nói cách khác, chỉ số EPS của công ty sẽ cao hơn 5% sau khi mua lại, mặc dù lợi nhuận là như nhau. Điều này cũng có thể giúp tăng trưởng thu nhập nhìn có vẻ tốt hơn theo thời gian.

Vd: Cùng công ty này đã kiếm được tổng lợi nhuận 5,5 triệu đô la vào năm sau, tăng 10% so với 5 triệu đô la mà nó kiếm được trong năm trước. Tuy nhiên, công ty đã mua lại 40.000 cổ phiếu khác, khiến số cổ phiếu đang lưu hành của nó chỉ còn 910.000 vào cuối năm. Chia 5,5 triệu đô la cho 910.000 đô la cho thấy EPS là 6.04 đô la – tăng 15% so với năm trước. Chỉ 10% số tiền này là tăng trưởng lợi nhuận thực tế, và phần còn lại đơn giản là vì có ít cổ phiếu hơn để phân chia lợi nhuận. 

6. Mua lại dễ dàng hơn để cắt giảm chi phí hoặc giữ giá cổ phiếu 

Các nhà đầu tư kỳ vọng cổ tức sẽ ổn định và có thể dự đoán được. Nếu chúng tăng theo thời gian, đó là một điểm cộng rõ ràng. Mặt khác, có một số cách để làm cho giá cổ phiếu giảm nhanh hơn bằng cách cắt hoặc loại bỏ cổ tức do thiếu lợi nhuận. Nói cách khác, các công ty muốn làm mọi thứ trong khả năng của mình để ngăn chặn việc phải cắt giảm cổ tức. Vì vậy nhiều người có xu hướng giữ cổ tức ở mức thấp hợp lý trong tổng lợi nhuận. 

Ví dụ: Một công ty chỉ trả 30% lợi nhuận dưới dạng cổ tức. Trong trường hợp lợi nhuận của công ty giảm tới 70%, họ vẫn đủ tiền để chi trả cổ tức.

Mặt khác, mua lại là một hình thức hoàn vốn ít tốn kém. Vì vậy, các doanh nghiệp thường có kế hoạch mua lại cổ phiếu linh hoạt theo thị trường. Khi thời điểm khó khăn và lợi nhuận thu hẹp, một công ty có thể chỉ cần quyết định mua lại cổ phiếu giúp giá cổ phiếu trụ vững. Chiến lược mua lại cũng được cách doanh nghiệp Việt Nam áp dụng khi thị trường chứng khoán Việt Nam lao dốc bởi dịch bệnh.

7. Mua lại có thể thân thiện với thuế hơn đối với các nhà đầu tư

Từ góc độ nhà đầu tư, mua lại cổ phiếu có thể là một phương thức hoàn vốn thích hợp hơn vì liên quan đến thuế. Nếu bạn giữ cổ phiếu trong một tài khoản môi giới tiêu chuẩn thì bạn có thể sẽ phải trả thuế cho cổ tức mà bạn nhận được mỗi năm. 

Mặt khác, bạn không phải trả thuế cho giá cổ phiếu tăng cao cho đến khi bạn bán khoản đầu tư. Mua lại giúp tăng thu nhập trên mỗi cổ phiếu và do đó có thể giúp tăng giá cổ phiếu. Miễn là bạn giữ cổ phiếu trong tài khoản của mình, bạn sẽ không phải trả một khoản thuế nào.

Nhà đầu tư tỷ phú Warren Buffett đã sử dụng lập luận chính xác này khi thảo luận về lý do tại sao Berkshire Hathaway không trả cổ tức. Nói tóm lại, nó mang lại cho nhà đầu tư sự linh hoạt về thuế. Buffett cảm thấy rằng nếu các cổ đông của Berkshire cần thu nhập, họ có thể chỉ cần chọn bán một tỷ lệ cổ phần nhất định mỗi năm. Mặt khác, nếu các nhà đầu tư không cần thu nhập, họ có thể chọn để cổ phiếu của mình tăng trưởng vô thời hạn mà không lo phải nhận hóa đơn thuế.

Vì lý do này, Berkshires thường xuyên mở rộng chương trình mua lại và không chia cổ tức.

8. Mua lại có thể giúp bù đắp số lượng cổ phiếu thưởng

Nhiều công ty cung cấp cổ phiếu thưởng cho nhân viên của họ. Điều này có thể có tác động làm giảm giá trị cổ phiếu theo thời gian. 

Ví dụ: Một công ty có một triệu cổ phiếu đang lưu hành. Họ phát hành 20.000 cổ phiếu mới cho nhân viên của mình trong năm nay dưới dạng cổ phiếu thưởng. Số lượng cổ phiếu này chiếm đến 2% số lượng cổ phiếu của công ty. Tuy nhiên, nếu công ty chọn mua lại 20.000 cổ phiếu, điều đó sẽ phủ nhận hiệu quả giá cổ phiếu suy giảm do việc phát hành cổ phiếu mới cho nhân viên. 

9. Những hạn chế của việc mua lại cổ phiếu 

Mua lại cổ phiếu đã trở thành chủ đề gây tranh cãi, chủ yếu vì lý do kinh tế mà chúng tôi sẽ đề cập sau đây:

Mua lại có thể làm giảm dự trữ tiền mặt của một công ty. Điều này làm cho lượng tiền mặt ít hơn trong thời điểm khó khăn. Việc làm này khiến cho bảng cân đối kế toán của doanh nghiệp trông kém lành mạnh hơn.

Hiểu đơn giản, một công ty có 1000 tỷ tiền mặt trong ngân hàng trông có vẻ khỏe mạnh hơn đáng kể so với doanh nghiệp đã dành phần lớn tiền mặt cho việc mua lại cổ phiếu. Điều này đặc biệt đúng nếu một công ty sử dụng nợ để sử dụng cho việc mua lại cổ phiếu của mình. 

Ví dụ: Một công ty có thể vay tiền với lãi suất 3%. Doanh nghiệp xác định rằng xác định rằng giá của cổ phiếu sẽ tăng 7% nếu như họ sử dụng số tiền vay này để thực hiện việc mua lại cổ phiếu. 

Đây có vẻ như là một ý tưởng thông minh. Tuy nhiên, loại chiến lược này nên được sử dụng rất cẩn thận. Bởi vì giá cổ phiếu có thể suy giảm nếu nền kinh tế chuyển biến xấu. Các nhà quản lý không thể dự đoán giá tương lai cổ phiếu công ty của chính họ. Vì vậy, công ty hoàn toàn có thể trả giá đắt. 

Ví dụ: Nếu một công ty mua lại cổ phiếu trị giá 1 tỷ đô la với giá 100 đô la mỗi cổ phiếu và giá cổ phiếu tiếp tục giảm xuống còn 80 đô la. Việc mua lại đã phá hủy một cách hiệu quả giá trị cổ phiếu của cổ đông.

Một câu hỏi logic mà các nhà đầu tư thường hỏi là: “Điều gì xảy ra với cổ phiếu sau khi một công ty mua lại?”

Có hai khả năng chính:

Công ty có thể chọn rút lại cổ phần mà họ mua lại, đưa chúng ra khỏi thị trường chứng khoán một cách hiệu quả. Ngoài ra, công ty có thể quyết định giữ cổ phiếu trong kho bạc của mình. Trong trường hợp đó, chúng sẽ được gọi là cổ phiếu quỹ và có thể được phát hành lại vào một thời điểm nào đó trong tương lai.

10. Làm thế nào để các công ty mua lại cổ phần? 

Cho đến nay, cách phổ biến nhất mà các công ty mua lại cổ phần của họ là trên thị trường mở. Nói cách khác, công ty sẽ sử dụng một nhà môi giới để mua một lượng cổ phiếu xác định. Giống như cách mà bạn hoặc tôi sẽ làm nếu chúng ta muốn mua cổ phiếu trong một công ty (nhưng có thể ở quy mô lớn hơn nhiều). Khoảng 95% thương vụ mua lại cổ phiếu diễn ra trên thị trường mở. 

Kinh tế cung và cầu cơ bản nói rằng sự gia tăng nhu cầu (như một công ty muốn mua lại hàng triệu cổ phiếu cùng một lúc) gây áp lực lên giá của một tài sản. Trên thực tế, các nhà kinh tế đã nhận xét rằng: “Các công ty mua lại cổ phiếu của chính họ là lý do khiến thị trường tăng trưởng sau khi khủng hoảng tài chính kéo dài”

Bởi vì điều này, có giới hạn đối với số lượng cổ phiếu mà một công ty có thể mua lại trên thị trường mở. 

Ví dụ: Các công ty không thể mua lại hơn 25% khối lượng giao dịch trung bình của một cổ phiếu, để ngăn chặn các động lực cung và cầu vượt khỏi tầm kiểm soát. 

Ngoài việc mua thị trường mở, có một số cách khác mà các công ty có thể chọn mua lại cổ phiếu.

Cty có thể mời các cổ đông tự nguyện bán cổ phiếu của họ với giá chào bán được chỉ định. Các cổ đông có thể quyết định có tham gia hay không. Đấu giá kiểu Hà Lan là phương thức thường được áp dụng trong việc mua lại cổ phiếu. Ngoài ra, công ty cũng có thể đàm phán riêng với các cổ đông để thỏa thuận một mức giá mua lại cổ phiếu phù hợp.

>> Hãy xem thêm các bài viết tại chuyên mục đầu tư chứng khoán để học hỏi những bí quyết đầu tư chứng khoán tuyệt vời nhất.

Mua lại cổ phiếu là một cách mạnh mẽ mà các công ty có thể chọn để trả lại vốn cho các cổ đông. Mặc dù cách làm này chắc chắn là một cách ít thấy hơn so với chi trả bằng cổ tức. Bằng cách hiểu hình thức mua lại cổ phiếu hoạt động, bạn có thể hiểu kế hoạch hoàn vốn của các công ty tốt hơn. Từ đó, bạn có thể đưa ra quyết định đầu tư sáng suốt hơn. Đặc biệt, khi bạn xem xét đến các công ty có mức chi trả cổ tức khá thấp.